Kontrola
- PO pravilu, trebalo bi koristiti ulje koje preporučuje proizvođač automobila. Kada treba menjati ulje? I to zavisi od tipa automobila, uslova eksploatacije, kvaliteta i vrste ulja. Ipak, po pravilu, ulje bi trebalo kontrolisati na svakih 1.000 pređenih kilometara, mislimo na nivo ulja u motoru, a mijenjati ga treba jednom godišnje, ili na svakih od 10.000 do 15.000 kilometara, opet u zavisnosti od mnogobrojnih parametara.
Treba obratiti pažnju na pojavu potrošnje ulja tokom eksploatacije (što je mjerljivo), promjenu mirisa ulja, promenu zvuka rada motora, na povišenje radne temperature motora i na samo startovanje.
Oznake
NI oznake na etiketama nisu toliko komplikovane, a najčešće oznake su SAE, API i ACEA. Prva oznaka SAE je skraćenica od Society of Automotive Engineers - Udruženje automobilskih inženjera. Ovo udruženje, svjetski priznato, propisuje standarde kojima se definiše viskozitet motornih ulja. Na osnovu toga se određuje i primjena-namjena ulja.
Uz ovo „SAE“, najčešća je oznaka W (Winter - zima), i ona predstavlja oznaku za takozvana monogradna ulja za zimske uslove rada (na primer SAE 5W, SAE 10W, SAE 15W...). Ovaj standard definiše svojstva ulja ne samo na niskim već i na visokim temperaturama, čime se obezbeđuje pouzdanost pri eksploataciji motora.
- Ulja bez oznake W(SAE 10, SAE 20, SAE 30, SAE 40...) su monogradna ulja za ljetnje uslove rada, sa osobinama koje se zahtijevaju za takvu primjenu - objašnjava nam Milan Milosavljević iz „Grand motorsa“. - Ipak, češća su „kombinovanja“ ovih dviju vrsta ulja (zimska i ljetnja), takozvana multigradna ulja koja se primjenjuju za šire temperaturne uslove rada (SAE 5W-40, 10W-40, 15W-40).
Standardi
OZNAKA API (American Petroleum Institute - Američki institut za naftu) odnosi se na nivo kvaliteta ulja na svjetskom nivou. Postoje dva standarda - API S, ulja za benzinske motore koja se koriste u putničkim i lakim teretnim vozilima, i API C, ulja za visokoopterećene dizel motore komercijalnih vozila i kamiona.
Uz ove dve oznake dodaju se i abecedna slova, a rastući niz abecede označava i bolji kvalitet ulja.
ACEA (European Automobile Manufacturers Association - Udruženje evropskih proizvođača automobila) izdaje tri certifikata koja određuju tri standarda. To su ACEA A/B, ulja namjenjena za benzinske i dizel motore putničkih i lakih komercijalnih vozila, ACEA C ulja za vozila sa katalizatorom i ACEA E ulje za dizel motore u kamionima. Uz ova slova idu i arapski brojevi, a što je broj veći, bolji je kvalitet ulja.
Naravno, oznake euro 2, 3, 4, 5 ili 6 označavaju za koju vrstu motora je ulje namenjeno u skladu sa emisijom šetetnih gasova koje ti motori ispuštaju (zadovoljavaju euro normu).
Preporuke
ZANIMLjIVO je da udruženje japanskih proizvođača automobila, ali i „Ford“, „Dženeral motors“ i „Dajmler“, imaju takozvanu ILSAC specifikaciju i publikuju svoje zahtjeve kojim definišu potreban nivo ulja u skladu sa API i ACEA specifikacijama.
Dakle, preporuka našeg majstora je da se dobro raspitate koje ulje je namjenjeno vašem vozilu. U obzir treba uzeti i starost vozila, stanje motora, režim vožnje i, naravno, kvalitet goriva. Kada se sve to sabere, možda je bolje zamjenu ulja obaviti u ovlaštenom servisu. Kako navode naši sagovornici, uštede koje bi se ostvarile zamenom ulja u sopstvenoj režiji su minimalne ili ih uopšte nema, jer je često ulje istog kvaliteta jeftinije u servisu koji ga nabavlja na veliko, po povoljnijoj ceni, nego ono u prodavnici. Pri tome, vozači ne moraju da razmišljaju o tome da li je ulje originalno ili samo vješta kopija.
Naši čitaoci često postavljaju pitanje i da li izabrati sintetičko ili mineralno ulje.
- I jedno i drugo ulje imaju svojih prednosti i ograničenja. Ali ja bih, prije svega, preporučio da se koristi ulje koje je proizvođač automobila koristio kod „prve ugradnje“ i koje preporučuje kod zamjene - kaže Zoran Stošić iz Auto-kuće „Voždovac“.
